Πώς ο Φραγκίσκος υπονόμευσε τη Δύση, δίχασε την Εκκλησία και απέτυχε να καθαρίσει το Βατικανό Παρουσιάστηκε ως υπερασπιστής των αδυνάμων, αλ...
Παρουσιάστηκε ως υπερασπιστής των αδυνάμων, αλλά η παποσύνη του στιγματίστηκε από συγκάλυψη σεξουαλικών σκανδάλων και θεσμική ανεπάρκεια.
Mιλούσε για κοινωνική δικαιοσύνη και «woke» ιδανικά, προστατεύοντας φίλους που είχαν κατηγορηθεί για σεξουαλικά εγκλήματα.
O λόγος για τον Πάπα Φραγκίσκο, που σύμφωνα με το Politico στο τέλος άφησε πίσω του μια Εκκλησία διχασμένη, θεολογικά μπερδεμένη και βυθισμένη στο χάος.
Ειδικότερα, όπως επισημαίνει το περιοδικό, μόλις λίγες εβδομάδες πριν από τον θάνατό του, ο Πάπας Φραγκίσκος έκανε αυτό που ήξερε καλύτερα: εξόργιζε τους συντηρητικούς.
Με μια εντυπωσιακή παρέμβαση στα μέσα Φεβρουαρίου, ο Πάπας προκάλεσε μετωπική σύγκρουση με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, καταδικάζοντας τα σχέδια του Προέδρου Donald Trump για απέλαση εκατομμυρίων μεταναστών χωρίς έγγραφα ως «παραβίαση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας» και κατηγορώντας τον Αντιπρόεδρο JD Vance για κατάχρηση ενός ασαφούς θεολογικού όρου.
Η Ουάσινγκτον αντέδρασε με την αναμενόμενη οργή, αλλά η Αγία Έδρα δεν πτοήθηκε.
Ήταν μια χαρακτηριστική κίνηση Φραγκίσκου: παρορμητική, ενστικτωδώς προστατευτική προς τους φτωχούς και αδύναμους, και – ευτυχώς – ελαφριά σε θεολογική ορολογία.
Ήταν όμως και ενδεικτική της προθυμίας του να εγκαταλείψει τις διπλωματικές ευγένειες και να ακολουθήσει έναν διχαστικό, ειλικρινή λόγο σε μια εποχή αυξανόμενου κατακερματισμού.
Ο Φραγκίσκος, που πέθανε τη Δευτέρα του Πάσχα σε ηλικία 88 ετών, αφήνει πίσω του μια σύνθετη κληρονομιά.
Εξελέγη το 2013 με εντολή να εξυγιάνει την Εκκλησία, μετά την αιφνιδιαστική παραίτηση του προκατόχου του Βενέδικτου ΙΣΤ’ εξαιτίας του σκανδάλου «Vatileaks».
Ήταν ο πρώτος Λατινοαμερικανός και Ιησουίτης Ποντίφικας, και ο πρώτος που πήρε το όνομα Φραγκίσκος – αναφορά στον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, υπερασπιστή των φτωχών τον 13ο αιώνα.
Ωστόσο, φεύγει από μια Εκκλησία που, ενώ εξωτερικά εμφανίζεται αφοσιωμένη στην υπεράσπιση των αποκλεισμένων, έχει καταβάλει ελλιπείς προσπάθειες να αντιμετωπίσει τα δικά της σφάλματα – από σεξουαλικές κακοποιήσεις μέχρι κακοδιαχείριση οικονομικών.
Ο Jorge Mario Bergoglio γεννήθηκε το 1936 στο Μπουένος Άιρες από Ιταλούς μετανάστες: τον Μάριο, εργαζόμενο στους σιδηρόδρομους, και τη Ρεγγίνα, νοικοκυρά.
Φέρεται να ήταν έξυπνος, σκανταλιάρης και λάτρης του ποδοσφαίρου. Εργάστηκε ως πορτιέρης σε νυχτερινά μαγαζιά και καθαριστής, προτού σπουδάσει χημεία και δουλέψει ως τεχνικός σε εργαστήριο τροφίμων.
Μια σοβαρή πνευμονία το 1957 οδήγησε στην αφαίρεση μέρους του ενός του πνεύμονα.
Λίγο αργότερα μπήκε στο Τάγμα των Ιησουιτών, ύστερα από μια εμπνευσμένη – όπως λέγεται – επίσκεψη σε έναν τοπικό ιερέα.
Ο Bergoglio αρχικά πάλευε να συμφιλιώσει την ιερατική του κλίση με πιο «πολιτικές» ορμές, παραδεχόμενος αργότερα ότι είχε «μαγευτεί» από μια νεαρή γυναίκα που γνώρισε στο σεμινάριο.
Ωστόσο, ανέβηκε γρήγορα στην ιεραρχία της Εκκλησίας της Αργεντινής, χτίζοντας φήμη μεγαλόψυχου και αποκτώντας το προσωνύμιο «επίσκοπος των παραγκουπόλεων» επειδή διπλασίασε τον αριθμό ιερέων στις φτωχογειτονιές του Μπουένος Άιρες.
Ήδη τότε ήταν διχαστική φιγούρα: κατά τη διάρκεια του αιματηρού «βρώμικου πολέμου» της στρατιωτικής χούντας στη δεκαετία του ’70, κατηγορήθηκε για σιωπηρή συνενοχή όταν ο στρατός απήγαγε αντικαθεστωτικούς ιερείς υπό την ευθύνη του. Άλλοι, όμως, υποστηρίζουν πως προσπάθησε να τους προστατεύσει.
Στην Αιώνια Πόλη
Όπως αναφέρει το Politico, ο Φραγκίσκος ενσάρκωσε το γνώριμο ύφος ταπεινότητας και απλότητας όταν έγινε καρδινάλιος από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’ το 2001, αποκτώντας φήμη για την αποφυγή της πολυτέλειας, τη λιτή ζωή και τη χρήση δημόσιων μέσων μεταφοράς. Μετά την παραίτηση του Βενέδικτου, ενσάρκωσε τις ελπίδες των μεταρρυθμιστών για μια Εκκλησία που διψούσε για αλλαγή, και έγινε ο πρώτος μη Ευρωπαίος Πάπας από τον 8ο αιώνα και τον Σύρο Πάπα Γρηγόριο Γ’.
Η παποσύνη του σηματοδότησε ρήξη με το απόμακρο, ακαδημαϊκό ύφος του Βενέδικτου.
Πρωτοστάτησε στη μετατροπή της Εκκλησίας σε «νοσοκομείο πεδίου μάχης», με προτεραιότητα στους αδύναμους και μειώνοντας τη σημασία θεμάτων σεξουαλικότητας.
Το 2013, είπε: «Ποιος είμαι εγώ για να κρίνω;», όταν ρωτήθηκε αν ένας ομοφυλόφιλος μπορεί να γίνει ιερέας.
Αυτό το μήνυμα σήμανε την έναρξη της πολυετούς προσπάθειας του Φραγκίσκου να υλοποιήσει τις προοδευτικές φιλοδοξίες της Δεύτερης Βατικανής Συνόδου – της παγκόσμιας συνόδου της δεκαετίας του ’60 που επιχείρησε να ευθυγραμμίσει την Εκκλησία με τις φιλελεύθερες επαναστάσεις της εποχής.
Από την αρχή πρόβαλε μηνύματα ανεκτικότητας, υπερασπίστηκε τους μετανάστες και καταδίκασε την υπερβολή του καπιταλισμού, ενώ προσπαθούσε να ισορροπήσει με τις συντηρητικές αξίες των ταχέως αναπτυσσόμενων καθολικών πληθυσμών σε Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική.
Σε κάποιο βαθμό κατάφερε να διαβρώσει τις χιλιετίες δομών της Εκκλησίας, ανοίγοντας υψηλόβαθμα αξιώματα σε γυναίκες και λαϊκούς.
Όμως, συνολικά, αυτές οι αποσπασματικές προσπάθειες ενόχλησαν τους συντηρητικούς και απογοήτευσαν τους φιλελεύθερους.
Για παράδειγμα, διατήρησε τα εμπόδια στη χειροτονία γυναικών και αναγκάστηκε να αποδυναμώσει μια ιστορική δήλωση υπέρ της ευλογίας ομόφυλων ζευγαριών λόγω αντίδρασης Αφρικανών επισκόπων.
Ο Φραγκίσκος ήταν επίσης διχαστικός στη διεθνή σκηνή.
Κέρδισε τον θαυμασμό πιστών στο Παγκόσμιο Νότο, αλλά δέχτηκε σκληρή κριτική από δυτικούς υποστηρικτές για τις εκκλήσεις ειρήνης στην Ουκρανία, τη σιωπή για την καταπίεση θρησκευτικών μειονοτήτων στην Κίνα και τις δριμείες καταγγελίες του για την ισραηλινή εισβολή στη Γάζα — στοιχεία ενός σύνθετου κοσμοειδώλου που διαμορφώθηκε στην αριστερή, περονιστική Αργεντινή.
Το ηγετικό του στυλ ήταν επίσης απρόβλεπτο: ακύρωνε σχέδια μετά από δημοσιογραφικές διαρροές ή υπαναχωρούσε από υποσχέσεις.
Όλα αυτά συνέβαλαν στην ενίσχυση μιας ριζοσπαστικοποιημένης συντηρητικής φράξιας — ιδίως στις ΗΠΑ.
Η αντιπολίτευση
Σύμφωνα με τον Politico, αρχηγός της αντίστασης στον Φραγκίσκο ήταν ο υπερσυντηρητικός Καρδινάλιος Raymond Burke, γνωστός για τις υπερβολικά θεατρικές του αμφιέσεις και τις δηλώσεις ότι η Καθολική Εκκλησία είναι «υπερβολικά θηλυκοποιημένη», κατηγορώντας τα κορίτσια-παπαδάκια για την έλλειψη ιερέων.
Ο Burke συγκρούστηκε επανειλημμένα με τον Φραγκίσκο, μεταξύ άλλων για δήθεν διανομή προφυλακτικών στη Μιανμάρ από τους Ιππότες της Μάλτας.
Οι επιθέσεις του συνεχίστηκαν για χρόνια: αντιτάχθηκε στην κατάργηση του αποκλεισμού κοινωνίας σε διαζευγμένους, κατήγγειλε τη μεταρρύθμιση της παραδοσιακής Λατινικής λειτουργίας.
Ο Πάπας τον παραμέρισε σιωπηλά, αφαιρώντας του ακόμα και το δικαίωμα διαμονής σε επιδοτούμενο διαμέρισμα στο Βατικανό.
Ο Φραγκίσκος, πάντως, δεν ήταν κανένα «αρνάκι». Πίσω από την πατρική του εικόνα κρυβόταν η ικανότητα να παίζει αντιπάλους μεταξύ τους και να τους αιφνιδιάζει.
Επιπλέον, δεν δίσταζε να τους προσβάλλει, αποκαλώντας τους συντηρητικούς επικριτές του «ψυχικά ασταθείς».
Οι συντηρητικοί, από την πλευρά τους, είχαν αναγάγει τον Βενέδικτο σε τοτέμ αξιών όσο ζούσε.
Υποστήριζαν ότι ο θρόνος του Πέτρου ήταν κενός επί Φραγκίσκου – κάποιοι τον αποκαλούσαν ακόμα και «αντίχριστο».
Ενισχύθηκαν και από τα λάθη του Φραγκίσκου, όπως η αποτυχημένη διαχείριση των οικονομικών του Βατικανού.
Το 2017, ένας κορυφαίος ελεγκτής απομακρύνθηκε μυστηριωδώς, οδηγώντας σε αποτυχημένη επένδυση σε ακίνητα στο Λονδίνο και στην καταδίκη του πρώην καρδιναλίου Angelo Bekiou.
Ο Φραγκίσκος τον συνάντησε κατ’ ιδίαν ενόσω εκκρεμούσε η δίκη, δημιουργώντας αμφιβολίες για την κρίση του.
Η στάση του απέναντι σε κατηγορίες κακοποίησης επίσης προκάλεσε ανησυχία. Προστάτεψε ή ακόμη και προήγαγε στενούς φίλους που κατηγορούνταν για σοβαρά σεξουαλικά εγκλήματα, όπως τον Ιησουίτη ιερέα και καλλιτέχνη ψηφιδωτών Marko Rupnik, τα έργα του οποίου επαναπαραγγέλθηκαν από το Βατικανό ακόμη και μετά από κατηγορίες για βιασμό.
Η ασυνέπεια ίσως υπήρξε το κύριο γνώρισμα της παποσύνης του. Αντί να μεταρρυθμίσει την Εκκλησία, αφήνει πίσω του χάος — και ένα θεολογικό αδιέξοδο για τον επόμενο Ποντίφικα.
Καθώς οι συντηρητικοί ετοιμάζουν τα μαχαίρια τους, η επερχόμενη μάχη αναμένεται σφοδρή.
Από τη μία, ο Φραγκίσκος αναμόρφωσε γεωγραφικά την ηγεσία της Εκκλησίας, έχοντας διορίσει 110 από τους 138 καρδιναλίους που θα εκλέξουν τον διάδοχό του — πολλοί εκτός Ευρώπης.
Αλλά γνώστες του Βατικανού προειδοποιούν ότι αυτό δεν εγγυάται τη συνέχιση του οράματός του, καθώς οι συμμαχίες σπάνια επιβιώνουν μετά την αλλαγή Ποντίφικα.
Όπως και να ’χει, μεγάλο μέρος του δράματος της παποσύνης του ήταν ζήτημα ελίτ. Στο θάνατό του, απολάμβανε ποσοστά αποδοχής ανάμεσα στο 1,4 δισ. καθολικών του κόσμου που θα ζήλευαν οι περισσότεροι πολιτικοί, καταλήγει το Politico.
.jpeg)
.jpeg)
.jpeg)
COMMENTS