Καταπέλτης το πόρισμα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) για την “εξαφάνιση” από τα ταμεία του ΕΔΣΝΑ 34,7 εκατ. ευρώ του “τέλους ταφής”, στ...
Αναδημοσίευση από το Data Journalists άρθρο του δημοσιογράφου Άρη Χατζηγεωργίου
Στον εισαγγελέα στέλνει η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) τρεις αιρετούς εκλεγμένους με τον Νίκο Χαρδαλιά, δύο ακόμη αυτοδιοικητικούς και τον Οικονομικό Διευθυντή του φορέα που διαχειρίζεται τα σκουπίδια στην Περιφέρεια Αττικής (ΕΔΣΝΑ), για την «εξαφάνιση» ποσού συνολικού ύψους 34,7 εκατομμυρίων ευρώ την περίοδο της διοίκησης Πατούλη.
Πρόκειται για χρήματα που είχαν ήδη εισπραχθεί από τους δήμους της Αττικής τα έτη 2022 και 2023 για να αποδοθούν υπέρ της ανακύκλωσης μέσω του «τέλους ταφής». Ο ΕΔΣΝΑ κράτησε το μεγαλύτερο μέρος γιατί, όπως προκύπτει από την έρευνα της ΕΑΔ, δεν είχε άλλον τρόπο να χρηματοδοτήσει συμβάσεις ύψους 334 εκατομμυρίων ευρώ που είχε υπογράψει ο Γ. Πατούλης, θεωρώντας δεδομένο ότι η κυβέρνηση θα τον εντάξει σε προγράμματα ΕΣΠΑ.
Οι Data Journalists είχαν γράψει αναλυτικά τον περασμένο Απρίλιο σε δύο διαδοχικά δημοσιεύματα για την «μαύρη τρύπα» Πατούλη άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ στην διαχείριση απορριμμάτων της Περιφέρειας Αττικής, με κορυφή του παγόβουνου τα 34,7 εκατομμύρια από το «τέλος ταφής».
Οκτώ μήνες αργότερα ξέσπασε η πρόσφατη μεγάλη κόντρα για το «τέλος ταφής» καθώς ο ΕΔΣΝΑ προσπάθησε να επιβάλει την είσπραξη τεράστιων ποσών από τους δήμους της Αττικής, οι δήμαρχοι αντέδρασαν δυναμικά, η κυβέρνηση προσπάθησε να εμφανιστεί συμβιβαστική και η Περιφέρεια πήρε πίσω την απόφαση καρφώνοντας το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για παραπλανητικά στοιχεία.
Το πόρισμα της ΕΑΔ που αποκαλύπτουν σήμερα οι Data Journalists έρχεται να επιβεβαιώσει την σκανδαλώδη διαχείριση των κονδυλίων για τα σκουπίδια. Περιγράφει αναλυτικά πώς ο ΕΔΣΝΑ έδωσε μάχες για να συγκεντρώσει τις εισφορές των δήμων, δηλαδή τα χρήματα που πληρώνει κάθε δημότης μέσω των λογαριασμών ρεύματος, και όταν ήρθε η ώρα να αποδώσει αυτά που προβλέπονται ως «τέλος ταφής», τα εξαφάνισε από τους αντίστοιχους Κωδικούς Εξόδων.
Είναι όμως ξεκάθαρο ότι η συγκεκριμένη έρευνα επικεντρώθηκε στο πιο «γυμνό» κομμάτι μιας κακοδιαχείρισης που απλώνεται σε πλήθος έργων της Αττικής αλλά και όλης της επικράτειας. Οι Data Journalists έχουν αναφερθεί και με άλλα δημοσιεύματα στον πλούτο που είναι κρυμμένος στα σκουπίδια αλλά και στην τεράστια καθυστέρηση της Ελλάδας, που συνεχίζει να θάβει τα στερεά της απόβλητα σε ποσοστό άνω του 80% όταν, θεωρητικά, πρέπει έως το 2030 να πέσει στο 10%. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο (η υπόλοιπη Ευρώπη θάβει ήδη μόλις το 25%), πρέπει να οργανωθούν συστήματα που θα διαλέγουν τα απορρίμματα εκεί που παράγονται, να ξεχωρίζει τα οργανικά (κουζίνα-κήπος), να ανακυκλώνει τα χρήσιμα (μέταλλο, γυαλί, χαρτί, πλαστικό, ξύλο, ύφασμα) και να επεξεργάζεται τα υπόλοιπα. Με βάση τις κοινοτικές οδηγίες, από αυτή την επεξεργασία μπορεί να παράγεται και καύσιμο για την παραγωγή ενέργειας.
Όμως, εδώ και 20 χρόνια που γίνεται λόγος για ανακύκλωση, αυτή η οργάνωση δεν έχει προχωρήσει, ούτε καν στην τελευταία 5ετία στην διάρκεια της οποίας η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει το προνόμιο να συνεργάζεται με περιφερειάρχες και δημάρχους που είναι «γαλάζιοι» στην συντριπτική τους πλειονότητα. Η λογική εξήγηση για μια τέτοια αποτυχία δεν σχετίζεται μόνο με σκανδαλώδη διαχείριση όπως αυτή που αναδεικνύει το πόρισμα της ΕΑΔ. Για να εξαφανιστούν τόσο μεγάλες ποσότητες σκουπιδιών, δηλαδή 4 εκατομμύρια τόνοι πανελλαδικά (μόνο τα αστικά απόβλητα, χωρίς να υπολογίζονται αγροτικά, βιομηχανικά, επικίνδυνα κ.ά.) χωρίς οργανωμένη ανακύκλωση, ο μόνος τρόπος είναι η απευθείας καύση τους. Καύση για την οποία ενδιαφέρονταν έντονα μεγάλα συμφέροντα (παραγωγοί ηλεκτρισμού, τσιμεντάδες) τουλάχιστον τα προηγούμενα χρόνια στην διάρκεια των οποίων η κυβέρνηση Μητσοτάκη έδειχνε ότι είχε απόλυτη κυριαρχία και μπορούσε να «κάνει παιχνίδι».
Το «επιτελικό κράτος» προσπάθησε και προσπαθεί να αναλάβει εκείνο (αντί για την αυτοδιοίκηση) τα έργα για την διαχείριση των απορριμμάτων που θα απαιτήσουν κονδύλια τουλάχιστον 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το ΥΠΕΝ έχει βγάλει στον αέρα σειρά διαγωνισμών για Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων αλλά πέρασε ο Ιανουάριος του 2025 και ακόμη δεν έχει βγει η πρόσκληση για το ΕΣΠΑ 2021-2027 και όταν βγει θα διαθέτει μόλις 800 εκατομμύρια ευρώ. Μοναδική λύση εμφανίζεται να μπουν στο παιχνίδι ιδιωτικά κεφάλαια αλλά αυτά ζητούν διαβεβαιώσεις και εγγυημένα έσοδα μέσω των δημοτικών τελών που προφανώς θα πρέπει να αυξηθούν. Ταυτόχρονα, πολλά αυτοδιοικητικά στελέχη δείχνουν να αντιδρούν στην εκχώρηση αυτής της αρμοδιότητας.
Δυστυχώς, η σκανδαλώδης διαχείριση της διοίκησης Πατούλη (2020-2023), δίνει ένα επιχείρημα, υπέρ της αφαίρεσης της αρμοδιότητας από την Αυτοδιοίκηση. Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση άφησε την Περιφέρεια Αττικής του Γ. Πατούλη να υπογράφει συμβάσεις χωρίς εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και μετά της τράβηξε το χαλί. Ο ΕΔΣΝΑ έψαχνε να βρει κονδύλια με λογιστικές αλχημείες και κατέληξε να παρακρατεί χρήματα των δήμων που βάσει νόμου, έπρεπε να κατευθυνθούν σε έναν κρατικό φορέα, τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) για να κάνει εκείνος έργα και προμήθειες. Στο διάστημα που γίνονταν όλα αυτά, ο κ.Πατούλης εμφανιζόταν ως εκ νέου υποψήφιος Περιφερειάρχης με ανοιχτή στήριξη από τον Κυρ. Μητσοτάκη μέχρι που στραβοπάτησε σε ένα ζεϊμπέκικο την ώρα που καιγόταν η Ελλάδα (Ιούλιος 2023) και αντικαταστάθηκε από τον Ν. Χαρδαλιά.
Η έρευνα της ΕΑΔ στον ΕΔΣΝΑ ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2024. Και η διοίκηση Χαρδαλιά αποφάσισε έναν μήνα αργότερα, να αναθέσει στην εταιρεία ορκωτών ελεγκτών ΣΟΛ έρευνα (due diligence) στα «λογιστικά και φορολογικά θέματα επί των οικονομικών στοιχείων της Περιφέρειας Αττικής για τα οικονομικά έτη 2020-2023». Αυτή η έρευνα έπρεπε να έχει τελειώσει τον περασμένο Οκτώβριο, αλλά η εταιρεία ζήτησε παράταση έως τις 31/12/2024 επικαλούμενη «το γεγονός ότι δεν έχουν παραδοθεί από την Περιφέρεια Αττικής όλα τα απαραίτητα για τη διενέργεια της εργασίας οριστικά έγγραφα και στοιχεία». Η διοίκηση Χαρδαλιά δέχθηκε την παράταση και ο ίδιος ο Περιφερειάρχης δήλωσε πρόσφατα ότι το πόρισμα θα έβγαινε έως τις 20 Ιανουαρίου 2025 και «πολλοί θα έχαναν τον ύπνο τους». Πόρισμα, πάντως, δεν έχει φανεί στον ορίζοντα αλλά προέκυψαν πλήθος δημοσιευμάτων που μετέδιδαν την δυσαρέσκεια του Μεγάρου Μαξίμου στο πρόσωπο του Ν. Χαρδαλιά.
Αυτούς στέλνει στον εισαγγελέα
Μέσα σε αυτό το εκρηκτικό περιβάλλον και κάτω από την βαριά σκιά που ρίχνει στην κυβέρνηση η διαχείριση του εγκλήματος των Τεμπών και οι κοινωνικές αντιδράσεις, έρχονται να προστεθούν τα ευρήματα του πορίσματος της ΕΑΔ, βάσει των οποίων παραπέμπονται πειθαρχικά για παράβαση καθήκοντος πέντε αιρετοί που συμμετείχαν επί Πατούλη στον σκληρό πυρήνα της διοίκησης του ΕΔΣΝΑ, την Εκτελεστική Επιτροπή του φορέα. Πρόκειται για τους:
– Βασίλη Κόκκαλη, δεξί χέρι του Γ. Πατούλη, τοποθετημένο ως Πρόεδρο του ΕΔΣΝΑ. Ο κ. Κόκκαλης επανεξελέγη στις εκλογές του 2023 με τον Νίκο Χαρδαλιά και ορίστηκε από τον ίδιο «Εντεταλμένος Σύμβουλος για θέματα Κέντρων Logistics Διαχείρισης Κρίσεων», όπως αναγράφεται στον ιστότοπο της Περιφέρειας.
– Ελευθέριο Κοσμόπουλο, αντιπεριφερειάρχη Δυτικής Αττικής με τον Γ. Πατούλη που εξελέγη και με τον Ν. Χαρδαλιά και ορίστηκε Αντιπεριφερειάρχης Χωρικού Σχεδιασμού και Πολεοδομικών Θεμάτων.
– Νίκο Χιωτάκη, πρώην Δήμαρχο Κηφισιάς, ο οποίος είχε τοποθετηθεί από τον Γ. Πατούλη στον ΕΔΣΝΑ, ενώ ταυτόχρονα ήταν τοποθετημένος από την κυβέρνηση και πρόεδρος στον ΕΟΑΝ (δηλαδή τον φορέα που περίμενε να εισπράξει τα 34,7 εκατομμύρια και τελικά πήρε μόνο 1,5). Ο κ. Χιωτάκης επανεξελέγη με τον Ν. Χαρδαλιά και μάλιστα με 12.000 σταυρούς.
– Χρήστο Παππού, Δήμαρχο Φυλής στην περίοδο Πατούλη αλλά και σήμερα, ο οποίος κατηγορείται πως ψήφιζε για να μην πάνε τα χρήματα στον ΕΟΑΝ αλλά ο δήμος του εισέπραττε 40 εκατ. ετησίως ως αντιστάθμισμα για την παρουσία της μεγαλύτερης χωματερής στην Ευρώπη.
– Ευάγγελος Μπουρνούς, πρώην δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου επί τραγωδίας στο Μάτι και νυν δημοτικός σύμβουλος.
Οι παραπάνω αιρετοί παραπέμπονται για παράβαση καθήκοντος επειδή ψήφισαν τις πράξεις εκείνες μέσω των οποίων παρακρατήθηκαν τα ποσά από το τέλος ταφής. Όμως, το πόρισμα της ΕΑΔ παραπέμπει επίσης ως χειριστή της υπόθεσης τον τότε Οικονομικό Διευθυντή του ΕΔΣΝΑ, Γεωργοδημοσθένη Ζαχαρόπουλο. Ο κ. Ζαχαρόπουλος, όπως γράψαμε και σε προηγούμενο δημοσίευμα, εκτός από πρόεδρος των εργαζομένων του ΕΔΣΝΑ επί μακρά σειρά ετών, ήταν στο παρελθόν και υποψήφιος με τον Γιάννη Σγουρό.
Τα 10 σημεία-φωτιά του πορίσματος
Ο πειθαρχικός έλεγχος για την παράβαση καθήκοντος θα γίνει στους αιρετούς από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής και για τον Οικονομικό Διευθυντή από τον νυν Πρόεδρο του ΕΔΣΝΑ Χαράλαμπο Σιάτρα. Όμως η ΕΑΔ, διαβιβάζει το πόρισμα και στον Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών, «για την ποινική αξιολόγηση των διαλαμβανομένων σε αυτό». Επίσης ζητά να περιληφθεί ο ΕΔΣΝΑ «στον επόμενο προγραμματισμένο δημοσιονομικό έλεγχο της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσιονομικών Ελέγχων του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών». Ιδού και μερικά από τα βασικά σημεία του πορίσματος της ΕΑΔ:
1) Στον προϋπολογισμό του ΕΔΣΝΑ για το 2022, εγγράφεται «συνολικό ποσό ύψους 25.625.026,28 € εκ του οποίου το ποσό των 25.620.796,00 € αντιστοιχεί στα ¾ του συνολικού ποσού του τέλος ταφής έτους 2022 (34.161.061,00 €), όπως εκτιμήθηκε ότι θα εισπραχθεί εντός του έτους 2022 σύμφωνα με τις αποδόσεις της Δ.Ε.Η. των εισφορών των δήμων – μελών του Ε.Δ.Σ.Ν.Α».
2) Τον Απρίλιο του 2022, «εγκρίθηκε ο κανονισμός τιμολόγησης του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. έτους 2022 και το τέλος ταφής 2022 συμπεριλήφθηκε στο διαχειριστικό κόστος κατ’ εφαρμογή της παρ. 5 του άρθρου 38 του ν. 4819/2021. Η εισφορά από το εν λόγω τέλος των δήμων – μελών του για το έτος 2022 προσδιορίστηκε με την ανωτέρω απόφαση στο ποσό των 34.668.791,00 €»
3) «Το συνολικό αιτηθέν προς την Δ.Ε.Η. ποσό για παρακράτηση που αφορούσε στο τέλος ταφής έτους 2022 ανερχόταν (αθροιστικά) σε 34.177.754,00 €. Σημειώνεται ότι το εν λόγω ποσό δεν αποτυπώνονταν διακριτά στα προαναφερόμενα έγγραφα του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. προς τη ΔΕΗ».
4) Μέ σειρά αποφάσεων, παρακρατήθηκαν σε τέσσερις τριμηνιαίες δόσεις, αθροιστικά, 105.487.425,66 € μέσω της Δ.Ε.Η. από τους δήμους – μέλη του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. ενώ δεν παρακρατήθηκε το ποσό των 23.176.330,43 € (λόγω οφειλών των δήμων). Ο ΕΔΣΝΑ ζήτησε να καλυφθεί το κενό από το Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο παρακρατά με την σειρά του τα ποσά από τις κρατικές επιχορηγήσεις στους δήμους. Το τέλος ταφής είναι μέρος των παρακρατηθέντων.
5) Στον προϋπολογισμό του ΕΔΣΝΑ για το 2023, εγγράφονται δύο Κωδικοί Εσόδων, με τα ποσά των 26.001.592,87 € που αντιστοιχεί στα ¾ (σύμφωνα με τις αποδόσεις της Δ.Ε.Η. των εισφορών των δήμων – μελών Ε.Δ.Σ.Ν.Α.) του συνολικού ποσού του τέλους ταφής έτους 2022, και ακόμη 8.817.197,25 € που αφορά στο τέλος ταφής του 4ου τριμήνου του 2022.
6) Το εισπραχθέν ποσό του τέλους ταφής για το έτος 2022 ανερχόταν σε 17.176.674,40 € έως 31 Οκτωβρίου 2022 και μέχρι το τέλος του έτους σε 25.686.133,07 €. Λαμβάνοντας υπόψη και το ποσό που κατατέθηκε το επόμενο έτος, το συνολικό ποσό τέλος ταφής για το έτος 2022 που εισπράχθηκε ανήλθε σε 34.668.789,00 €.
7) Από τον Φεβρουάριο του 2022, όμως, έχει ξεκινήσει ένα παιχνίδι με αναμορφώσεις στον προϋπολογισμό. Οι Κωδικοί Εξόδων που αφορούσαν τα ποσά προς απόδοση στον ΕΟΑΝ, αρχίζουν να απομειώνονται με εγγραφές που «κρίθηκαν απαραίτητες από την Διοίκηση και τις υπηρεσίες του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. στο πλαίσιο της εύρυθμης λειτουργίας του και έγιναν βάσει των εισηγήσεων από τις αρμόδιες Διευθύνσεις». Τον Οκτώβριο του 2022, στους Κωδικούς έχουν απομείνει μόνο 100.000 ευρώ «στο πλαίσιο της εύρυθμης λειτουργίας του ΕΔΣΝΑ».
8) Στις αρχές του 2023, άλλοι Κωδικοί για τα τέλη ταφής «απομειώθηκαν κατά 16.334.395,00 € και 30.626.960,00 € και διαμορφώθηκαν στο ύψος των 1.000.000.00 € και 2.000.000,00 € αντίστοιχα» και στη συνέχεια μηδενίζονται. Οι αλλαγές κρίνονται «απαραίτητες από τη Διοίκηση και τις υπηρεσίες του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. στο πλαίσιο της εύρυθμης λειτουργίας του και της αντιμετώπισης της διασποράς του Κορωνιού COVID-19»…
9) Στη διάρκεια της έρευνας από την ΕΑΔ, ο Οικονομικός Διευθυντής (Αναπληρωτής Προϊστάμενος της Δ/νσης Οικονομικών Υπηρεσιών) Γ.Ζαχαρόπουλος ερωτάται για τις παραπάνω αναμορφώσεις και στην απάντησή του αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «το επίμαχο χρονικό διάστημα ο Ε.Δ.Σ.Ν.Α. ήταν υποχρεωμένος να υλοποιήσει έργα συνολικού ύψους 334.256.088,74 €, με γνώμονα την εφαρμογή των προβλέψεων του Περιφερειακού Συμβουλίου Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΔΣΑ) Αττικής και την επίτευξη των εθνικών και ενωσιακών στόχων για την ανακύκλωση». «Συνεπώς, συνεχίζει, έγινε προτεραιοποίηση την υποχρεώσεων του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. ως προς την καταβολή των πάγιων και ανελαστικών δαπανών προς τρίτους και ενώ παράλληλα είχε αποσταλεί αίτημα προς τον Ε.Ο.Α.Ν. για την καταβολή του τέλους σε δόσεις. Παράλληλα, υπήρχε προσδοκία στο άμεσο μέλλον για την τόνωση των εσόδων μέσω της εισροής πόρων από το ΕΣΠΑ».
10) Όσο για τα πέντε μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής που παραπέμπονται, εκείνα απάντησαν στην ΕΑΔ ότι «εκτελούσαν παράλληλα/ δευτερεύοντα καθήκοντα σχέση με τα βασικά τους στον εκάστοτε Δήμο ή Περιφέρεια από όπου προέρχονταν» και ότι «ενέκριναν τις μεταφορές πιστώσεων στο πλαίσιο της νομιμότητας της διαδικασίας, καθώς όπως σημείωσαν η Οικονομική Υπηρεσία ήταν αρμόδια ως προς την σκοπιμότητα των γενόμενων ενεργειών». Δηλαδή, απλώς… ψήφιζαν.
.webp)
.jpeg)
COMMENTS